Files brengen niet alleen tijdskosten met zich mee, ook extra brandstofverbruik en dus ook extra CO2 en andere luchtvervuilende emissies zoals fijnstof en stikstofoxides. Het verschuiven van transport naar de nacht- en dalperiodes bespaart tijd en brandstof. In verschillende sectoren wordt nacht- en daldistributie dan ook reeds met succes toegepast.
| Mogelijke brandstofbesparing per verschoven rit: | Circa 6,5 % voor een verschuiving van de dag naar de nacht. |
| Moeilijkheidsgraad: | Gemiddeld |
| Extra opbrengsten | Tijdswinsten, capaciteitsuitbreiding, enz. |
| Extra kosten: | Extra loonkost nachtwerk |
1. Wanneer vindt het goederenvervoer plaats
Het algemene spitsverkeer vindt plaats tussen 6u en 10u en tussen 16u en 19u. 64 % van het goederenvervoer op de Vlaamse wegen gebeurt tussen 8u en 18u. Daarnaast gebruikt 11 % van de bestel- en vrachtwagens tussen 18u en 21u het wegennet, 13 % doet dit tussen 6u en 8u. Het goederenvervoer tussen 21u en 6u vertegenwoordigt slechts 12 % van het totaal aantal bestel- en vrachtwagens dat op een dag de Vlaamse wegeninfrastructuur gebruikt.
De combinatie van deze cijfers geeft aan dat er nog heel wat mogelijkheden liggen voor een betere spreiding van het vrachtvervoer.
Figuur 2: Verkeersdistributie per tijdsperiode – maart 2010. Bron: Eigen opmaak op basis van cijfers van het Vlaams Verkeerscentrum
2. Invloed van nacht- en daldistributie op kosten en CO2-emissies
In het kader van het VIL-project Dal- en nachtdistributie werden in 2010 pilootprojecten georganiseerd in de retailsector. Deze pilootprojecten hebben aangetoond dat dal- en nachtdistributie een valabel en duurzaam alternatief is voor de leveringen van verschillende producenten/verladers aan distributiecentra van retailers.,
De verladers ondervonden tijdens de pilootprojecten beperkte voordelen en geen nadelen. De voordelen betreffen bedrijfs- en maatschappelijke winsten op het gebied van brandstofverbruik, CO2-uitstoot, luchtverontreiniging, congestie en klantentevredenheid.
Voor de vervoerder is de balans meer uitgesproken, zeker in het geval van nachtleveringen. Tegenover de hogere personeelskost staan kortere reistijden en aanzienlijke brandstofbesparingen. In de regio Antwerpen-Brussel ligt het verbruik tijdens de nacht gemiddeld 6,5 % lager dan tijdens de piekuren. De mate van minderverbruik hangt af van de aard van de rit en het moment waarop de rit plaatsvindt. Zo zal het minderverbruik bij verschuivingen naar dalperiodes lager uitvallen doordat er dan meer verkeer is dan ’s nachts. Nachtdistributie betekent voor de transporteur bovendien een effectieve capaciteitsuitbreiding met hetzelfde rollend materieel omdat dit zowel tijdens de dag als in de nacht kan ingezet worden.
Voor de retailer werd de meerkost van nachtwerk tijdens pilootprojecten gecompenseerd door een tijdswinst van 25 % bij de receptie en het wegzetten van de goederen doordat er ’s nachts minder hinder is van andere activiteiten. Bovendien schept het verbreden van de tijdsvensters voor leveringen mogelijkheden t.a.v. voorraadreductie. Nachtleveringen met een zeer klein risico op fouten kunnen namelijk al meegenomen worden in de beschikbare stock voor uitleveringen aan het begin van de volgende dag.
3. Overstap naar leveringen in nacht- en dalperiodes
In verschillende sectoren wordt nacht- en daldistributie reeds toegepast, zij het soms in beperkte mate. “Best practices” tonen nochtans aan dat in vele gevallen de voordelen de nadelen overtreffen. Het overschakelen op nacht- en dalleveringen is in die sectoren dan ook vaak een kwestie van bereidheid bij de betrokken partijen en het maken van goede afspraken.
Nacht- en daldistributie kent echter ook randvoorwaarden, waardoor het niet in alle situaties mogelijk is. Zo moet rekening gehouden worden met reglementeringen (bv. geluid) en de veiligheid van de chauffeur en de goederen (bv. “high value goods”). De logistieke organisatie dient er ook op afgestemd te worden. Het is belangrijk dat er voldoende volume is, zodat er geen negatief effect is op de beladingsgraad en de chauffeur een volledige nachtshift kan draaien. Vaak zijn ook aanpassingen nodig wat betreft de proof of delivery of de toegang ingeval van onbemande ontvangst tijdens de nacht.
De randvoorwaarden worden uitgebreid beschreven in het VIL-rapport “Dal- en nachtdistributie – Rapport Onderzoeksfase (december 2010)”.
4. Bijkomende informatiebronnen
Rapporten VIL-project Dal- en Nachtdistributie (Verkrijgbaar via de VIL-webshop, of gratis downloaden voor VIL-leden via de portal):
